
Bir sistemin çalıştığı her saniye, şirketinizin dijital nabzı atmaya devam eder. Web siteniz, uygulamanız, ERP sisteminiz ya da CRM altyapınız… Hepsi erişilebilir olduğu sürece işiniz akar. Ancak sistemler durduğunda, işin de çarkları durur. İşte tam bu noktada “uptime” kavramı devreye giriyor.
Dijital sistemlerin, sunucuların ve ağ altyapısının kesintisiz çalışması günümüz iş dünyası için hayati önem taşır. Bu noktada iş sürekliliği kavramı ile uptime doğrudan bağlantılı hale gelir. Uptime, yalnızca BT ekiplerinin değil, operasyon, finans ve üst yönetimin de dikkatle takip etmesi gereken bir göstergedir.
Uptime Nedir?
Uptime, bir sistemin veya hizmetin erişilebilir ve çalışır durumda olduğu süreyi ifade eder. Genellikle yüzde (%) olarak ölçülür ve sistemin ne kadar süre kesintisiz hizmet verdiğini gösterir. Bu oran, hizmetin ne kadar güvenilir olduğunu ve kullanıcıya ne ölçüde kesintisiz bir deneyim sunulduğunu belirlemek için kritik bir metriktir.
Uptime; bulut teknolojisi, veri merkezi yönetimi ve BT operasyonları için temel bir performans kriteridir. Örneğin, %99,9 uptime oranı kulağa oldukça yüksek gelse de, bu oran yılda yaklaşık 8 saat 45 dakikalık kesintiye izin verir. Bankacılık, e-ticaret ya da üretim gibi sektörlerde bu kadar bir kesinti, hem maddi kayıplara hem de marka itibarının zedelenmesine yol açabilir.
Uptime Oranı Nasıl Hesaplanır?
Uptime, bir sunucunun ya da hosting sisteminin kesintisiz çalışır halde olduğu süredir. Bu süre, toplam çalışma süresinin yıl içerisindeki toplam saat sayısına bölünmesiyle hesaplanır.
Örneğin yılda yalnızca 4 saatlik bir kesinti yaşanırsa hesaplama şöyle olur:
- Toplam saat: 365 gün × 24 saat = 8.760 saat
- Çalışma süresi: 8.760 – 4 = 8.756 saat
- Uptime oranı: (8.756 ÷ 8.760) × 100 ≈ %99,95
Bu formül, altyapınızın yıllık erişilebilirlik durumunu somut bir şekilde ortaya koyar. Bu aşamada BT görünürlüğü de devreye girer: Görmediğiniz bir kesintiyi analiz edemez, optimize edemezsiniz.
Uptime ve Gerçekler: Sayılarla Süreklilik
Uptime oranları, hizmet sağlayıcılarının SLA (Hizmet Seviyesi Anlaşması) kapsamında taahhüt ettiği süreklilik seviyelerini gösterir. Ancak bu oranların ardındaki farkları anlamak önemlidir.
Uptime Oranı | Yıllık Kesinti Süresi | Aylık Kesinti | Günlük Kesinti |
%99,999 (Five-Nines) | 5 dakika 15 saniye | 26 saniye | 0,86 saniye |
%99,99 | 52 dakika 35 saniye | 4 dakika 23 saniye | 8,6 saniye |
%99,9 | 8 saat 45 dakika | 43 dakika 49 saniye | 1 dakika 26 saniye |
%99 | 3 gün 15 saat | 7 saat 18 dakika | 14 dakika 24 saniye |
Görüldüğü üzere, %99 ve %99,999 arasında yalnızca birkaç puanlık bir fark var gibi görünse de, arada günlerce süren kesinti farkı oluşabiliyor. Bu nedenle, felaket kurtarma planları yalnızca yedek almakla sınırlı olmamalı, gerçek kesinti senaryolarına uygun olarak test edilmelidir.
Şirketler Neden Uptime Konusunda Bu Kadar Hassas Olmalı?
Uptime, sadece teknik bir metrik değildir. Finansal kayıplar, müşteri memnuniyeti, güven, rekabet gücü ve yasal yükümlülükler gibi çok yönlü etkileri vardır. Uptime değerinin bu kadar kritik olmasının nedenlerini birkaç veriyle özetleyebiliriz:
- Gartner’a göre, bir dakikalık sistem kesintisi şirketlere ortalama 9.000 $’a mal oluyor. Bu rakam, sektör ve sistemin önemi arttıkça katlanarak artabiliyor.
- Uptime Institute 2024 Annual Outage Analysis raporuna göre, büyük veri merkezi kesintilerinin %60’ı insan hatasından kaynaklanıyor.
- IBM Cost of a Data Breach 2023 verilerine göre, şirketlerin %93’ü bir saatlik kesintinin marka itibarına zarar verdiğini belirtiyor.
Bu veriler, uptime’ın sadece BT birimlerinin değil, tüm yönetim kadrosunun stratejik gündeminde olması gerektiğini ortaya koyuyor. IT hizmet yönetimi ve güvenli dijital altyapı vizyonu olmadan iş sürekliliği sağlamak mümkün değildir.

Bulut Teknolojisi ve Uptime
Günümüzde birçok kuruluş yüksek erişilebilirlik hedefiyle bulut çözümlerine yöneliyor. Bulut sağlayıcıları genellikle yüksek uptime garantileri sunsa da, bu garantiler SLA’lar ile sınırlandırılmıştır ve hizmet bazında değişiklik gösterebilir.
- Amazon Web Services (AWS): %99,99 uptime
- Microsoft Azure: %99,95 – %99,99 (hizmete göre)
- Google Cloud: %99,95 uptime
Bu oranlar, genellikle çok bölgeli yedekleme altyapıları ile sağlanabilir. Ancak unutulmaması gereken nokta, her hizmetin aynı garantiye sahip olmadığıdır. Kritik uygulamalar için bulut yedekleme çözümleriyle entegre planlar yapmak şarttır.
Sadece Rakam Değil, Güven Meselesi
Uptime yalnızca yüzdelerle ifade edilen bir gösterge değil; müşteri deneyimi, gelir kaybı ve marka güveni açısından da belirleyicidir. Özellikle e-ticaret, finans ve sağlık gibi sektörlerde dakikalarla ölçülen kesintiler milyon dolarlık kayıplara neden olabilir.
Bu nedenle uptime, iş sürekliliği stratejinizin temel taşlarından biri olmalıdır. Bu noktada bulut bilişimde karmaşıklığı sadeleştirmek, hem maliyetleri azaltır hem de yönetimi kolaylaştırır. Proaktif hareket etmek, sistemleri geleceğe hazır hâle getirmenin anahtarıdır.
Eclit ile Yüksek Erişilebilirlik ve Süreklilik
Eclit olarak sunduğumuz hizmetler ile altyapınızı 7/24 izliyor, otomatik yedekleme, felaket kurtarma ve proaktif müdahale çözümlerimizle sistemlerinizi her an erişilebilir tutuyoruz. SLA taahhütlerimizle sistem performansınızı en üst düzeyde tutarken, olası kesintilerin önüne geçiyoruz.
Uptime’ı yalnızca bir metrik olarak değil, kurumsal güvenin ve dijital başarının yapı taşı olarak görüyoruz. Gelin, altyapınızı birlikte geleceğe hazırlayalım.
Uptime sizin için ne ifade ediyor? İşinizin geleceğini güvence altına almak için 👉 Bize Ulaşın
Uptime neden %100 değil de %99,999 gibi oranlarla ifade ediliyor?
Donanım arızaları, yazılım güncellemeleri, siber saldırılar veya doğal afetler gibi beklenmeyen durumlar nedeniyle %100 erişilebilirlik teknik olarak garanti edilemez. Bu yüzden sağlayıcılar, %99 ve üzeri oranlarla hizmet süresi taahhüt eder. %99,999 gibi “Five-Nines” seviyeleri ise neredeyse hiç kesinti yaşanmaması anlamına gelir.
Uptime garantisi sadece bulut sağlayıcısıyla mı sınırlı?
Hayır. Uptime sadece bulut servis sağlayıcısının değil, sizin altyapı tasarımınızın, yedekleme stratejinizin ve müdahale süreçlerinizin de bir sonucudur. SLA garantisi verilse bile, iş sürekliliğini sağlamak için uçtan uca bir felaket kurtarma planına ihtiyaç vardır.
Uptime’ı artırmak için kendi sistemimizde neler yapabiliriz?
Otomatik yedekleme, felaket kurtarma senaryolarının test edilmesi, çok bölgeli yedekleme, izleme sistemleri ve yönetilen hizmetler kullanmak uptime seviyenizi doğrudan etkiler. İnsan hatalarını azaltmak için otomasyon ve eğitim de büyük rol oynar.
Eclit uptime konusunda nasıl destek sağlıyor?
Eclit, altyapınızı 7/24 izleyerek olası kesintileri proaktif olarak önler. Otomatik yedekleme, felaket kurtarma çözümleri ve SLA bazlı yönetilen hizmetlerle sistemlerinizi her an erişilebilir tutmanıza yardımcı olur. Böylece yalnızca uptime değil, iş sürekliliği de garanti altına alınır.